آندوسکوپی
در آندوسکوپی، یک لوله بلند و نازک بهنام «آندوسکوپ» که یک دوربین کوچک در داخل آن وجود دارد، از طریق یک سوراخ طبیعی، مثلا دهان بهطور مستقیم به بدن وارد میشود تا پزشک معالج قادر به مشاهده جزئیات یک عضو یا بافت داخلی شود. همچنین برای انجام کارهای دیگری مثل تصویربرداری و جراحیهای جزئی نیز از این تکنولوژی استفاده میشود. آندوسکوپی، فرایندی کمتهاجمی است.
انجام آندوسکوپی
آندوسکوپی به پزشک این امکان را میدهد که بدون ایجاد برش بزرگ، یک عضو را در داخل بدن مشاهده کند. برای مشاهده تصویربرداریهای آندوسکوپ، از یک نمایشگر استفاده میشود. آندوسکوپی به پزشک در تشخیص علت علائم غیرطبیعی کمک میکند. در طول این فرایند میتوان نمونهی بافتی کوچک تهیه کرد و برای بررسی احتمال وجود سلولهای غیرطبیعی، به آزمایشگاه ارسال کرد. در طی یک عمل جراحی مانند ترمیم زخممعده، یا برداشتن سنگ کیسهصفرا یا تومور، آندوسکوپی کمک میکند تا داخل این اندامها به وضوح قابلمشاهده باشند.
تجویز آندوسکوپی
- پانکراتیت
- زخم معده
- التهاب روده
- فتق هیاتال
- انسداد مری
- یبوست مزمن
- سنگ کیسهصفرا
- خونریزی واژینال
- وجود خون در ادرار
- خونریزی گوارشی
- بیماری رفلاکس معده
- سایر مشکلات گوارشی
انواع آندوسکوپی
دستگاه گوارشی
- برای رودهکوچک: انتروسکوپی
- برای رودهبزرگ یا کولون: کولونوسکوپی
- برای مقعد: آنوسکوپی
- برای مجرای صفراوی و رکتوم: رکتوسکوپی
- برای رودهبزرگ یا کولون: کولونوسکوپی و سیگموئیدوسکوپی
از طریق یک برش کوچک
- داخل مفصل: آرتروسکوپی
- حفره شکم یا لگن: لاپاراسکوپی
- قفسه سینه: توراکوسکوپی کوپی و مدیاستینوسکوپی
دستگاه تناسلی خانمها
- رحم: هیستروسکوپی
- دهانه رحم: کولپوسکوپی
- لولههای فالوپ: فالوپوسکوپی
دستگاه تنفسی
- برای بینی: رینوسکوپی
- برای دستگاه تنفسی تحتانی: برونکوسکوپی
گوش
- اتوسکوپی
دستگاه ادراری
- سیستوسکوپی
لاپاراسکوپی
«لاپاراسکوپ» یک آندوسکوپ اصلاحشده است که برای جراحی سوراخ کلید (Keyhole surgery) یا لاپاراسکوپی استفاده میشود. جراحی لاپاراسکوپی تنها به یک برش کوچک نیاز دارد و میتوان از آن برای آپاندکتومی (برداشتن آپاندیس)، هیسترکتومی (برداشتن رحم) و پروستاتکتومی (برداشتن بافت پروستات) استفاده کرد.
با استفاده از این روش، ازدستدادن خون، حین و بعد از جراحی، کمتر از زمانی خواهد بود که از جراحیهای استاندارد استفاده میشود. همچنین سرعت بهبودی در این روش بیشتر است.
آندوسکوپی اضطراری یک تکنیک نجاتبخش در حفظ جان برخی بیماران است و نقش تعیینکنندهای دارد. در برخی شرایط اضطراری مانند بلعیدن اجسام خارجی، انجام آندوسکوپی توسط پزشک عمومی، در وقت و هزینه صرفهجویی میکند. افرادی که یک جسم خارجی را بلعیدهاند باید با احتیاط معاینه فیزیکی شده و توسط رادیوگرافی و آندوسکوپی مورد ارزیابی دقیق قرار بگیرند.
کاربردهای آندوسکوپی اضطراری
- خونریزی دستگاهگوارش فوقانی و تحتانی
- انسداد مری
- وجود جسمخارجی در بدن و اقدام برای برداشتن آن
- بلعیدن مواد شیمیایی کاستیک (اسید یا باز قوی)
در صورت وجود هریک از شرایط بالا، آندوسکوپی اورژانسی موردنیاز است.
آندوسکوپی معمولا به سه دلیل انجام میشود:
- بررسی: اگر فردی استفراغ، درد شکم، اختلالات تنفسی، زخم معده، مشکل در بلع یا خونریزی گوارشی داشته باشد، از آندوسکوپ برای جستجوی علت آنها استفاده میشود.
- تأیید تشخیص: آندوسکوپی با فراهمکردن امکان بافتبرداری (بیوپسی) از اندامهای داخلی بدن، برای تأیید تشخیص سرطان یا سایر بیماریها انجام میشود.
- درمان: آندوسکوپ میتواند یک بیماری را بهطور مستقیم درمان کند. به عنوان مثال، برای سوزاندن یک رگ آسیبدیده که خونریزی دارد، یا برای برداشتن پولیپ میتوان از آندوسکوپی استفاده کرد.
آندوسکوپی معمولاً در حالت هوشیاری فرد انجام میشود. با این حال، گاهی از بیحسی موضعی استفاده میکنند که یک اسپری بیحسکننده برای پشت گلو است.برای روشهای آندوسکوپی که شامل ورود لوله از طریق دهان است، یک محافظ دندان و لب استفاده میشود.
آندوسکوپی نیازی به بستریشدن در بیمارستان ندارد و معمولاً کل فرایند آن در حدود ۱ ساعت طول میکشد. دکتر معصومی پیش از شروع به انجام آندوسکوپی، دستورالعملهایی را در مورد آمادهسازی برای این روش بهشما ارائه خواهد داد.
برای بسیاری از انواع آندوسکوپی، ناشتایی ۱۲ساعته مورد نیاز است. البته میزان ناشتایی در انواع مختلف آندوسکوپی، متفاوت است. برای بررسی روده، پاکسازی آن ضروری است. برای این کار، یک شب قبل از آندوسکوپی از داروهای ملین استفاده خواهید کرد.
قبل از آندوسکوپی، پزشک معاینه فیزیکی را انجام میدهد و در مورد داروها و مکملهایی که مصرف میکنید، از شما سؤال میکند
مزایای آندوسکوپی
سریع
فرآیند ایمن
دردناک نبودن
تشخیص دقیق
شرایط خاص
بهبودی پس از آندوسکوپی
چگونگی بهبودی، به نوع آندوسکوپی بستگی دارد. برای آندوسکوپی فوقانی که دستگاهگوارش فوقانی را بررسی میکند، پس از اتمام فرایند، به مدت یک ساعت تحت نظر قرار خواهید گرفت تا اثرات آرامبخش نیز ازبین برود.
در بقیه ساعات روز، باید از رانندگی و کار کردن خودداری کنید. طبیعی است در این بازه، مقداری درد وجود داشته باشد. در آندوسکوپی، ممکن است نفخ و گلودرد وجود داشته باشد. با این حال، این موارد معمولا به سرعت برطرف میشوند و جای نگرانی نیست.
استفاده از آندوسکوپی در جراحی
با پیشرفت آندوسکوپی در سالهای اخیر، انجام برخی از انواع جراحیها با استفاده از یک آندوسکوپِ اصلاحشده امکانپذیر شده است. این روش، جراحی را کمتهاجمی میکند. امروزه برداشتن کیسهصفرا، بستن لولههای فالوپ و برداشتن تومورهای کوچک از سیستمگوارشی یا ریهها با استفاده از آندوسکوپی، امری رایج است .
خطرات و عوارض آندوسکوپی
آندوسکوپی یک روش نسبتاً ایمن است. با این حال، ممکناست عوارض و خطراتی نیز داشته باشد که شامل موارد زیر است:
تب
بیحسی گلو
نفخ یا گرفتگی عضلات
خونریزی داخلی
عفونت ناحیه مورد بررسی
سوراخی پوشش داخلی معده
دکتر قاسم معصومی
دکتر قاسم معصومی، متخصص داخلی و گوارش و یکی از پزشکان باسابقه با سوابق متعدد دانشگاهی و اجرایی در آذربایجان غربی هستند. کلینیک ویدیواندوسکوپی دکتر معصومی، ارائهدهنده خدمات تشخیصی گوارشی در ارومیه است.
- ۱۳۶۴ - ۱۳۷۱ تحصیل در رشته پزشکی عمومی در دانشگاه علوم پزشکی تهران
- ۱۳۷۱ - ۱۳۷۵ رئیس شبکه بهداشت و درمان خوی، رئیس دانشکده پرستاری خوی، و رئیس مرکز بهداشت ارومیه
- ۱۳۷۵ - ۱۳۷۹ دوره تخصص بیماریهای داخلی در دانشگاه علوم پزشکی تبریز
- ۱۳۷۹ تاکنون فعالیت در رشته داخلی در بیمارستانهای ارومیه
آدرس ماارومیه، تقاطع خیام شمالی و مدنی، طبقه فوقانی آزمایشگاه میلانی